Aşırı düşük teklif acıklaması istenen ve sonrasında verilen mahkeme kararı
BAŞVURU SAHİBİ:
Bölkar Tar. ve Hay. Gıd. Taş. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Kubilay Taş. İnş. Tem. Gıda Hay. Tic. San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Elbistan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/418519 İhale Kayıt Numaralı “2021-2022 Eğitim Öğretim Yılı Ortaöğretim ve İmam Hatip Ortaokulu Öğrencilerinin Taşıma İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Elbistan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 27.08.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2021-2022 Eğitim Öğretim Yılı Ortaöğretim ve İmam Hatip Ortaokulu Öğrencilerinin Taşıma İşi” ihalesine ilişkin olarak Bölkar Tar. ve Hay. Gıd. Taş. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Kubilay Taş. İnş. Tem. Gıda Hay. Tic. San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 09.09.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 13.09.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 17.09.2021 tarih ve 42941 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.09.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/1544 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalenin 1’inci ve 3üncü kısmında ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı şöyle ki;
a) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kiralama teklifi alınan araçların koltuk taşıma kapasitelerinin idarece belirlenenden düşük olduğu ayrıca ilgili araçların model yılının idarece belirlenen model yılıyla aynı olmadığı,
– Fiyat teklifi alınan araçlarla bu araçlara ilişkin maliyetleri tevsik eden belgelerdeki araçların birbiriyle uyumlu olmadığı,
– Fiyat teklifinde yer alan kiralama süresiyle işin süresinin uyumlu olmadığı, tek bir araç üzerinden alınan fiyat teklifinin işin tamamına yönelik maliyeti tevsik edemeyeceği,
b) İşin gerçekleştirileceği araçlarla fiyat teklifinde yer alan bakım-onarımı yapılacak araçların farklı olduğu bu doğrultuda bakım-onarım maliyetlerinin tevsik edilmediği, periyodik bakım-onarım aralığını tevsik eden bir belgenin sunulmadığı, bakım-onarım maliyetlerinin idarece belirlenen araç sayısından daha düşük araç sayısıyla açıklandığı,
c) Araçlara ilişkin lastik maliyetlerinin idarece belirlenen ebatlarda olmayan lastiklerle açıklandığı, araç lastik sayısının olması gerekenden düşük belirlenerek açıklama yapıldığı, lastiklere ilişkin fiyat teklifinde yer alan bedelle taşıma mesafesinin oranlanarak açıklama yapılmasının mevzuata aykırı olduğu,
d) Araçlara ilişkin akü maliyetlerinin eksik araç sayısıyla açıklandığı,
e) Araçlara ilişkin alınan sigorta teklifinde genel müdürlük ve bölge müdürlüğü teyidinin bulunmadığı, işin gerçekleştirileceği araçlarla sigorta teklifi alınan araçların farklı olduğu,
f) Söz konusu işin süresinin 2022 yılına sarktığı ancak anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında MTV, muayene ve egzoz emisyon maliyeti için yapılan hesaplamalarda 2022 yılına ilişkin bir artış hesaplanmadığı, yapılan hesaplamalarda araç sayısının eksik belirlendiği,
g) Sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında 2022 yılına ilişkin işçilik maliyeti için herhangi bir artış hesaplanmadığı,
h) Araçlara ilişkin akaryakıt maliyeti hesaplanırken söz konusu araçların akaryakıt sarfiyatını tevsik eden yetkili servislerden alınmış bir belgenin sunulmadığı, sunulan belgelerin ise yetkili servislerden alındığına ilişkin tevsik edici bir belge sunulmadığı, sunulan belgelerde araçların marka, model taşıma kapasitesi ve motor gücüne yer verilmediği, katalog üzerinden yapılan açıklamaların geçerli olmadığı zira ilgili araçların sıfır araç statüsünde olmadığı, akaryakıt maliyetinin bir litre akaryakıt üzerinden hesaplanarak açıklanmasının mevzuata aykırı olduğu, akaryakıta ilişkin belirlenen birim fiyatın en yüksek işlem hacimli 8 firmanın akaryakıt fiyatlarına ilişkin raporda yer alan birim fiyatın %90’ının altında olduğu, akaryakıt hesaplamalarında mesafelerin eksik alındığı, araçlara ilişkin akaryakıt sarfiyat değerlerinin ilgili araçlara ilişkin kataloglarda yer alan akaryakıt sarfiyat değerleri ile uyuşmadığı,
ı) Fiyat tekliflerinin kamu ihale mevzuatınca taşıması gereken ibareyi taşımadığı ve söz konusu fiyat tekliflerinin serbest muhasebeci tarafından düzenlendiği,
– Akaryakıt, bakım onarım, sigorta, MTV, akü ve lastik gibi bazı maliyet bileşenlerinin kiralama maliyetine dahil edilmesinin mevzuata aykırı olduğu,
– Fiyat teklifi alınan firmaların faaliyet alanı içinde kiralama ve bakım-onarım faaliyetlerinin yer almadığı,
– Fiyat tekliflerinin ekinde söz konusu fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden tutanakların sunulmadığı, tutanaklardaki tarih ve sayı bilgilerinin fiyat teklifleriyle uyuşmadığı, tutanakların asıllarının yahut noter onaylı suretlerinin sunulmadığı, tutanakların gerekli bilgileri içermediği, fiyat teklifleri ve tutanakların yetkili olmayan kişilerce yahut müşterek imza gereken durumlarda tek imza ile imzalandığı, tutanakların son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin düzenlenmediği, tutanaklarda fatura bilgileri tablosunun yer almadığı, tutanaklarda ve fatura bilgileri tablosunda aritmetik hata bulunduğu, fiyat tekliflerindeki fiyatların söz konusu fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden tutanaklardaki ortalama tutarların %80’inden düşük olduğu, tutanaklardaki fatura tarihlerinin yine bu tutanaklarda yer alan geçici vergi beyanname dönemiyle uyuşmadığı, fiyat tekliflerindeki iş ile tutanaklarda ve fatura bilgileri tablosunda yer alan hizmetlerin aynı olmadığı, tutanaklardaki fatura bilgileri tablosundan faturaya konu mal ve hizmetlerin adının nevinin, fiyatının ve miktarının anlaşılamadığı,
– Fiyat tekliflerini imzalayan vekillerin imza yetkisinin olmadığı ve söz konusu vekillere ilişkin imza beyannamesinin sunulmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. …” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. (Değişik madde: 25/01/2017-29959 R.G./10. md.; yürürlük:1/2/2017) Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
…
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.
79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.
79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./21. md.) Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.2.2.2. (Değişik madde: 25/01/2017-29959 R.G./11. md.) Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.
79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.
79.2.2.4. Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.
79.2.2.5. Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.
79.2.2.6. Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları hizmetler için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir. (Ek cümle: 25/01/2017-29959 R.G./12. md.) Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.
79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir.
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, (Ek ibare: 12/06/2015-29384 R.G./3. md.; Mülga ibare: 13.06.2019-30800 R.G/14. md., yürürlük: 23.06.2019) YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.2.2.8. İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle Oluşan Emsal Bedel: Teklifi oluşturan maliyt bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”
79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir.
…
79.2.7. (Ek madde: 25/01/2017-29959 R.G./14. md.; Ek ibare: 06/02/2018-30324 R.G./7. md.; Değişik cümle: 26/01/2021-31376 R.G./3. md.) İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. (Ek cümle: 16/03/2019-30716 R.G./18. md.) Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.
79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.
79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.
79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.
79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.
79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. (Ek cümle: 25/01/2017-29959 R.G./15. md.) Ancak birden fazla yılı kapsayan (Ek ibare: 26/01/2021-31376 R.G./4. md.) ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin (Değişik ibare: 30/09/2020-31260 R.G./22. md.) ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür. (Ek cümle: 30/09/2020-31260 R.G./22. md.) Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 1/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan sigorta prim tutarı maliyet kalemi, Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Eylül ayı değişim oranı (%26,44) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2644) 126,44 TL; 2021 yılı için (126,44 TL*1,2644) 159,87 TL; 2022 yılı için (159,87 TL*1,2644) 202,14 TL olarak hesaplanacaktır.
79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.
79.3.6. (Ek madde: 30/09/2020-31260 R.G./23. md.) İhale dokümanında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenleme bulunmayan ve birden fazla yılı kapsayan (Ek ibare: 26/01/2021-31376 R.G./5. md.) ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlere ilişkin aşırı düşük teklif sorgulaması yazısında idarece önemli bir bileşen olarak belirtilen ve istekliler tarafından ihale tarihi itibarıyla artış oranı ve/veya tutarı tespit edilemeyen motorlu taşıtlar vergisi, araç muayene işlemleri gibi giderler ile mali yükümlülükler ve/veya tarife bedellerinin, sonraki yıllara ilişkin bedelleri, ilk yıl için öngörülen bedelin, ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden güncellenerek hesaplanır. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 15/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, motorlu taşıtlar vergisi tutarı ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan maliyet kalemiz Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Ekim ayı değişim oranı (%22,58) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2258) 122,58 TL; 2021 yılı için (122,58 TL*1,2258) 150,26 TL; 2022 yılı için (150,26 TL*1,2258) 184,19 TL olarak hesaplanacaktır.” açıklaması,
Okul Servis Araçları Yönetmeliği’nin “Taşıtlarda aranacak şartlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “f) Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları oniki yaşından büyük olmayacaktır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanacaktır.” hükmü,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: 2021-2022 Eğitim Öğretim Yılı Ortaöğretim ve İmam Hatip Ortaokulu Taşıması
B) Türü: Hizmet Alımı
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.
d) Kodu:
e) Miktarı:
K.Maraş İli Elbistan İlçesi Merkez Ve Merkeze Bağlı Köy Ve Köy Altı Yerleşim Birimlerindeki 1613 Öğrencinin 13 Taşıma Merkezi Okula 99 Hat ( Araç) İle 183 İş Günü Taşımalı Eğitim İşi Teknik Şartnamesi
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: 1-Elbistan Anadolu İmam Hatip Lisesi 2-Elbistan Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi 3-Elbistan Demircilik Şehit Ali Tolga Ocak Çok Programlı Anadolu Lisesi 4-Elbistan Yavuz Selim Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi 5-Elbistan İmkb Gazi Mustafa Kemal Anadolu Lisesi 6-Elbistan Mükrimin Halil Anadolu Lisesi 7-Elbistan Akşemsettin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 8-Elbistan Çpl Anadolu Lisesi 9-Elbistan Anadolu Lisesi 10-Karaelbistan Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi 11- Şehit Abdullah Tayyip Olçok İmam Hatip Ortaokulu 12- Elbistan Bahçeli Evler Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi 13- Şehit Naci Soydan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1.
Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta vergi, resim ve harç giderlerinin tümü isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhil edilecektir.
Taşıma işinde çalıştırılacak araçlara ilişkin şoför, bakım/onarım, ilgili kurumlardan alınacak uygunluk, güzergâh, ruhsat, karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesi, karayolu yolcu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası poliçesi vb. ilgili giderler teklif fiyatına dâhildir.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “Taşımalı Eğitim Araçlarında Aranacak Şartlar” başlıklı 2’nci maddesinde “ 2.7) Taşımalı eğitim araçları olarak kullanılacak taşıtlar temiz, bakımlı ve güvenli durumda bulundurulacak ve altı ayda bir bakım ve onarımları yaptırılmakla birlikte, taşıtların cinsine göre 6/1/2021 tarihli ve 31356 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmeliğin öngördüğü periyodik muayeneleri de yaptırılmış olacaktır (EK-3).
2.8) Taşımalı eğitim aracı olarak kullanılacak taşıtlar 27/10/2017 tarihli ve 30221 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Okul Servis Araçları Yönetmeliğinde yer alan yaş şartına uygun olacaklardır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanacaktır.” düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşe başlama tarihi 06.09.2021; işi bitirme tarihi 17.06.2022
9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır. “ düzenlemesi bulunmaktadır.
İlgili hüküm ve düzenlemelerden, ihale konusu iş kapsamında kullanılacak araçların 12 yaşından küçük olmasının gerektiği ve ilgili araçların 6 ayda bir bakım-onarımdan geçeceği ve işin süresinin 06.09.2021 ile 17.06.2022 tarihleri arasında belirlendiği anlaşılmıştır.
İdarece ihale dokümanı kapsamında hazırlanan tablodan ihale konusu iş kapsamında 99 araç çalıştırılacağı anlaşılmıştır.
İdarece teklifi sınır değerin altında olduğu değerlendirilen isteklilerden 02.09.2021 tarihli ve “Bu nedenle; Komisyonumuz aşağıda belirtilen hususları 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesine göre sorgulama kriteri olarak belirlemiştir.
1- Araçlara ait yakıt tüketimi ilgili servisten alınacak.
2- Öğrenci taşıyacak araçların Sigorta MTV vergisi alınacak.
3- Araçlarda çalışacak şoförlere ait maaş ve sosyal güvenlik pirim giderleri.
4- Araçlara ait bakım onarım, akü, lastik vb. amortisman giderleri ilgili servisten alınacak.
5- Kiralanacak araçlar için sözleşme bedelleri.
6- Taşıma işinde çalışacak araçların araç tescil belgesi (ruhsat) asılları ve fotokopileri ile birlikte idaremize sunulacaktır.” ifadelerini içeren yazıyla aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği anlaşılmıştır.
İhale üzerinde kalan Basutlar İnş. Tem. Hay. Pet. Taş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan açıklamaların idarece geçerli kabul edildiği anlaşılmıştır.
Buna göre yapılan incelemede, anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ihale konusu işte kullanacağını beyan ettiği araçlara ilişkin fiyat teklif aldığı, kiralama teklifi alınan araçların koltuk taşıma kapasitelerinin “29+1” olduğunun görüldüğü, idarece ihale konusu iş kapsamında kullanılacak araçlar için belirlenen en yüksek koltuk kapasitesinin “27” olduğu, bu haliyle anılan istekli tarafından fiyat teklifi alınan araçların taşıma kapasitesinin idarece belirlenenden düşük olmadığı, ayrıca ilgili araçların model yılının “2021” olduğu, bu doğrultuda söz konusu araçların idarece model yılına ilişkin belirlenen şartları sağladığı, fiyat teklifinde yer alan kiralama süresiyle işin süresinin uyumlu olduğu, fiyat teklifinin tek araç için değil ihale konusu iş kapsamında kullanılacak 99 araç için alındığı, fiyat teklifi alınan araçlara ilişkin diğer maliyetleri tevsik etmek için alınan fiyat tekliflerinde yer alan araçların marka ve modellerinin aynı olduğu görülmüştür.
Aşırı düşük teklif açıklamasında ihale konusu iş kapsamında kullanılacağı belirtilen ve bakım-onarımı yapılacak araçların farklı olmadığı, aşırı düşük teklif sorgulama yazısında ihale konusu iş kapsamında kullanılacak araçların periyodik bakım-onarım aralığını tevsik eden bir belgenin sunulmasının istenilmediği, bakım-onarım maliyetlerinin idarece belirlenen araç sayısıyla açıklandığı görülmüştür.
Aşırı düşük teklif açıklamasında, ihale konusu iş kapsamında kullanılacağı belirtilen “Temsa Prestij SX E6” model aracın lastik ebat ve sayısıyla fiyat teklifi alınan lastiklerin ebat ve sayılarının aynı olduğu, 6 adet yazlık ve 6 adet kışlık lastik üzerinden 99 araç için fiyat teklifi alındığı ve fiyat teklifinde yer alan bedelle taşıma mesafesinin oranlanarak açıklama yapılmadığı görülmüştür.
Aşırı düşük teklif açıklamasında, ihale konusu iş kapsamında kullanılacak araçlara ilişkin akü maliyetinin 99 adet araca ilişkin belirlendiği, söz konusu sayının idarece belirlenen araç sayısıyla aynı olduğu görülmüştür.
Araçlara ilişkin alınan sigorta teklifinin kamu ihale mevzuatınca gerekli şartları haiz olduğu, teklifte yer alan poliçe vadesinin işin süresiyle uyumlu olduğu ve sigorta teklifi alınan araçlarla, ihale konusu iş kapsamında kullanılmak maksadıyla fiyat teklifi alınan araçların aynı marka ve model araçlar olduğu görülmüştür.
Sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında MTV, muayene ve egzoz emisyon maliyeti için yapılan hesaplamalarda 2022 yılına ilişkin artış öngörüldüğü ve hesaplamaların ihale konusu iş kapsamında kullanılması gereken 99 aracın tamamı için yapıldığı görülmüştür.
Sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında 2022 yılına ilişkin işçilik maliyeti için artış öngörüldüğü görülmüştür.
Anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kullanılacak araçlara ilişkin akaryakıt sarfiyatını tevsik eden yetkili servislerden alınmış bir belgenin ve söz konusu servisin yetkili olduğunu tevsik eden belgenin sunulduğu, hesaplamalarda kullanılan mesafelerin idarece belirlenen mesafelerle aynı olduğu, akaryakıta ilişkin birim fiyatın EPDK tarafından yayımlanan rapor esas alınarak belirlendiği görülmüştür.
Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan fiyat teklifleri incelendiğinde söz konusu fiyat tekliflerinin kamu ihale mevzuatınca taşıması gereken ibareyi içerdiği ve yetkili SMMM tarafından düzenlendiği görülmüştür.
Bununla birlikte Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi uyarınca fiyat teklifi ile açıklama yapılması durumunda fiyat teklifi ile birlikte Tebliğ’de belirlenen standart formlara uygun olarak hazırlanmış ilgili tespit tutanağının sunulması gerektiği, anılan standart form içerisinde yer alan fatura bilgileri tablosunda yer alan “Faturayı düzenleyenin veya alıcının adı ve soyadı/Ticaret ünvanı TC/ Vergi Kimlik Nosu” başlıklı sütuna ait dipnot içeriğinde “Bu sütunda, faturanın mükellef tarafından düzenlendiği durumlarda “alıcı” bilgilerine; mükellef tarafından düzenlenmediği durumlarda ise “faturayı düzenleyen” bilgilerine yer verilecektir.” açıklamasının yer aldığı, söz konusu açıklama uyarınca tabloda belirtilen faturaların, istekliye fiyat teklifi veren firma veya diğer bir deyişle faturaların meslek mensubu tarafından hakkında tespit tutanağı düzenlenen mükellef tarafından düzenlenmiş olması halinde belirtilen sütunda alıcı bilgilerine yer verilmesi gerektiği, ancak aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan fiyat tekliflerine ilişkin fatura bilgileri tablolarının ilgili sütununda, “alıcı” bilgilerine yer verilmesi gerekirken, yine faturaları düzenleyen mükellefin bilgilerine yer verildiği, bu sebeple düzenlenmiş olan tutanakların şeklen Tebliğ’in ilgili maddesi ve ekinde yer alan standart forma uygun olmadığı anlaşılmış olup araç kiralama, lastik ve bakım-onarım maliyetlerine ilişkin açıklamaların bu yönüyle uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca, fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden tespit tutanaklarına ilişkin standart formlarda söz konusu tutanakların Yevmiye/İşletme Defteri ve Envanter Defteri üzerinden düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. Bu doğrultuda yapılan incelemede, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında “lastik” ve “bakım-onarım” için alınan fiyat tekliflerinin ekinde yer alan tutanaklarda yasal defterlerin tasdik bilgilerine yer verilmediği görülmüş, dolayısıyla gerekli bilgileri içermeyen bu tutanakların dayanak teşkil ettiği fiyat tekliflerinin geçerli olamayacağı anlaşılmış, söz konusu aşırı düşük teklif açıklamalarının bu yönüyle de uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen gerekçeler doğrultusunda başvuru sahibi isteklinin iddiası yerinde bulunmuştur.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Basutlar İnş. Tem. Hay. Pet. Taş. San. Tic. Ltd. Şti.nin ihalenin 1’inci ve 3’üncü kısma ilişkin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
| KAMU İHALE KURULU KARARI |
| Toplantı No: 2021/043Gündem No: 51Karar Tarihi: 20.10.2021Karar No: 2021/UH.I-1939 |
