Fiyat farkı aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
F = An x B x ( Pn-1)
Pn=a1+a2 İn/İo+b1 AYn/AYo+b2 Yn/Yo+b3 Gn/Go+c Mn/Mo
Formülde yer alan;
F: Fiyat farkını (TL),
B: 0,90 sabit katsayısını,
An: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hak edişte; birim fiyatlı işlerde uygulama ayında gerçekleşen iş kalemlerinin sözleşme fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL), götürü bedel işlerde ise uygulama ayında gerçekleşen ilerleme yüzdesiyle sözleşme bedelinin çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL),
Pn: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, fiyat farkı hesabında kullanılan temel endeksler ve güncel endeksler ile a1, a2, b1, b2, b3 ve c değerlerinin ağırlık oranlarını temsil eden katsayıların yukarıdaki formüle uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını, ifade eder.
Endeks tablosu: Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan yurt içi üretici fiyat endeksi, 2003=100, CPA 2008 kısım, bölüm ve gruplarına göre tarihsel seri tablosudur.
Formüldeki sabit katsayılar ile temel endeksler(o) ve güncel
endeksler(n):
| Katsayı | Endeks | ||
| a1 (Haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılan işçiliklerin ağırlık oranı) | 0 | ||
| a2 (Haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılmayan işçiliklerin ağırlık oranı) | 0,15 | İo, İn | Temel asgari ücret ile güncel asgari ücrettir. |
| b1 (Akaryakıtın ağırlık oranı) | 0,5 | AYo, AYn | Motorin(Diğer) |
| b2 (Diğer katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranı) | 0 | ||
| b3 (Malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranı) | 0,15 | Go, Gn | Endeks tablosunun “Genel” sütunundaki sayı |
| c (Makine ve ekipmanın amortismanına ilişkin ağırlık oranı) | 0,2 | Mo, Mn | Endeks tablosunun 28 numaralı “Makine ve ekipmanlar b.y.s.” sütunundaki sayı |
Örnek verilmek istenirse
Verilen formülde fiyat farkı (F) hesaplanmak isteniyor. Bu formül, çeşitli endekslerin ve katsayıların kullanıldığı oldukça karmaşık bir denklem olarak görünüyor. Ancak, sizden beklenen adımları takip ederek bu fiyat farkını hesaplayabiliriz.
Öncelikle, formüldeki sabit katsayıları ve endeksleri açıkça belirtilmiş olan değerleri ile dolduralım:
a1 (Haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılan işçiliklerin ağırlık oranı) = 0 a2 (Haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılmayan işçiliklerin ağırlık oranı) = 0.15 b1 (Akaryakıtın ağırlık oranı) = 0.5 b2 (Diğer katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranı) = 0 b3 (Malzeme veya diğer hizmetlerin ağırlık oranı) = 0.15 c (Makine ve ekipmanın amortismanına ilişkin ağırlık oranı) = 0.2
Şimdi, İlk geçici hakedişte (n=1) olan fiyat farkı katsayısını (Pn) bulmak için formüldeki ağırlık oranları ile güncel endeksleri ve temel endeksleri kullanalım:
Pn = a1 İn/İo + b1 AYn/AYo + b3 Gn/Go + c Mn/Mo
Pn = 0 x İn/İo + 0.5 x AYn/AYo + 0.15 x Gn/Go + 0.2 x Mn/Mo
Diyelim ki İn/İo = 1.05 (Temel asgari ücretin güncel asgari ücrete oranı) AYn/AYo = 1.15 (Güncel akaryakıt endeksleri arasındaki oran) Gn/Go = 1.2 (Güncel genel endeksler arasındaki oran) Mn/Mo = 1.1 (Güncel makine ve ekipman endeksleri arasındaki oran)
Pn = 0 x 1.05 + 0.5 x 1.15 + 0.15 x 1.2 + 0.2 x 1.1
Pn = 0 + 0.575 + 0.18 + 0.22
Pn = 0.975
Son olarak, Fiyat farkını (F) hesaplayalım:
F = An x B x (Pn-1)
B: 0.90 (sabit katsayı) An: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hak edişte; birim fiyatlı işlerde uygulama ayında gerçekleşen iş kalemlerinin sözleşme fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL), götürü bedel işlerde ise uygulama ayında gerçekleşen ilerleme yüzdesiyle sözleşme bedelinin çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL),
Varsayalım An = 1000 TL
F = 1000 x 0.90 x (0.975 – 1)
F = 1000 x 0.90 x (-0.025)
F = -22.5 TL
Bu hesaplama sonucunda, fiyat farkının -22.5 TL olduğunu buluyoruz. Eğer An ve güncel endekslerin değerleri farklı ise, hesaplanan fiyat farkı da değişecektir. Yukarıdaki değerler sadece varsayımsal örneklerdir. Gerçek hesaplamalar için ilgili değerleri doğru bir şekilde doldurmanız gerekecektir.
